Kısmi işsizlik sigortası, işverenlerin ekonomik nedenlerle çalışanları işten çıkarmaları durumunda çalışanların maddi kayıplarını önlemek için uygulanan bir sigortadır.

İşverenler, çalışanları işten çıkarmadan önce kısmi işsizlik sigortası başvurusu yapmak zorundadır. Bu sigorta kapsamında olan işçilere haftalık ücretin yüzde 50'si kadar ödeme yapılır. Bu ödeme, iş kaybının nedenine bağlı olan sürelere göre değişebilir.

Kısmi işsizlik sigortası, çalışanların iş kaybı durumunda finansal açıdan korunmasını sağlayarak işsizlik riskini azaltır. Bu sigorta tüm işçiler için zorunlu değildir ancak bazı iş kollarında çalışanlar için yasal olarak zorunlu tutulur.

Kapsamı ve Gerekliliği

Kısmi işsizlik sigortası, çalışanların işyerlerindeki düşük çalışma saatleri ya da işyerindeki geçici bir süreliğine iş durdurulması nedeniyle mağdur olmalarını önlemek amacıyla uygulanan bir sigorta türüdür. Kısmi işsizlik sigortası, ülkemizde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülmektedir.

Kısmi işsizlik sigortası, belirli şartlar altında kullanılabilmektedir. İlki, işyerinde yapılan çalışma saatlerinin geçici olarak azaltılmasıdır. İkincisi, işyerindeki faaliyetlerin geçici bir süreliğine durdurulmasıdır. Bu durumda işveren, çalışanlarına ücret ödemeye devam etmese de, çalışanlar kısmi işsizlik sigortası kapsamında destek sağlayabilirler.

Kısmi işsizlik sigortası genellikle herkes için zorunlu değildir. Sigorta, belli bir sosyal güvenlik hizmetine tabi olan ve herhangi bir sebepten dolayı işsiz kalan sigortalısını korumayı amaçlar. Ancak, sigorta prim ödeme gün sayısını tamamlayan her çalışan sigorta kapsamına dahil edilir. Kısmi işsizlik sigortası primleri ise işveren tarafından ödenir.

Süreleri ve Ödemeleri

Kısmi işsizlik sigortası kapsamındaki çalışanların ödeme alabileceği süreler ve tutarlar belirli kriterlere göre hesaplanır. Çalışanlar, son 3 yılda en az 600 gün işsiz kaldıysa ve son işinde en az 60 gün çalıştıysa kısmi işsizlik sigortası talep edebilirler. Bu durumda, çalışanlar belirli bir süre için kısmi işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar.

Ödeme tutarı, çalışanın son üç ayda ortalama kazancına göre belirlenir ve günlük kazancının %50'si üzerinden hesaplanır. Günlük ödeme tutarı belirlenirken aylık brüt asgari ücretin net rakamı dikkate alınır. Ödeme tutarı, çalışanın kısmi zamanlı iş arama çabalarından ve çalışma saatlerindeki değişikliklerden etkilenmez.

Kısmi işsizlik sigortası için ödeme süresi belirli bir kısıtlama olmamakla birlikte, her çalışan için en fazla 3 ay boyunca ödeme yapılır. Ancak, bu süreler uzatılabilir ve 9 aya kadar çıkartılabilir.

Ödemeler, çalışanın işvereni tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirildikten sonra gerçekleşir. Ödemeler, ilk başvuru tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılır.

Aşağıdaki tablo, günlük ödeme tutarlarının süreye göre nasıl değiştiğini göstermektedir:

Sonuç olarak, kısmi işsizlik sigortası kapsamında çalışanlar, belirli koşulları sağlamaları durumunda belirli bir süre boyunca ödeme almaya hak kazanırlar. Ödeme tutarları, çalışanların son üç ayda ortalama kazancına ve aylık brüt asgari ücretin net rakamına göre belirlenir.

Kısa Çalışma Ödeneğiyle Farkı

Kısmi işsizlik sigortası ve kısa çalışma ödeneği iki ayrı konsepttir. Kısa çalışma ödeneği, işçinin işyerinde geçici bir süreliğine çalışamayacak durumda kalmasından dolayı işgücü kaybı yaşaması halinde ödenen bir tür gelir desteğidir. Diğer taraftan, kısmi işsizlik sigortası, işyerinde çalışma saatlerinin azaltılmasından dolayı kaybedilen gelirin kısmen telafi edilmesi amacıyla sağlanan bir sigorta türüdür.

Kısa çalışma ödeneğiyle farklı olarak kısmi işsizlik sigortası, işçinin tamamını değil, sadece çalışma saatlerinin azaltılması nedeniyle kaybettiği gelirini kısmen karşılar. İşverenin işyerindeki tüm çalışanları için başvuru yapamadığı bu sigorta türünde, yalnızca beş yıl sigortalı olmuş ve işsizlik sigorta primlerini ödemiş çalışanlar sigorta kapsamına alınır.

Kısmi işsizlik sigortası, işyerindeki iş hacminin azalması nedeniyle uygulamaya konulabilen bir önlem olarak öne çıkmaktadır. Sigorta uygulaması sonucunda işverenler, çalışanlarının maaşlarını azaltmak zorunda kalmadan, iş hacminin azaldığı dönemlerde çözüm üretebilirler ve işyerindeki istikrarı sağlayabilirler. Bu sayede, işverenlerin işletme sermayesi ve çalışanların iş güvencesi de korunmuş olur.

Kısmi işsizlik sigortası, işverenlerin maddi açıdan zorlanmasını engellerken, çalışanların da işlerini kaybetmeden, kazançlarının bir kısmının korunmasını sağlar. Bu nedenle, çalışanlar açısından da iş güvencesi önemli oranda korunur. Kısa çalışma ödeneğine kıyasla, işverenler için de birçok avantaj sağlayan kısmi işsizlik sigortası, işyerindeki sürekli istihdamı koruyarak, istikrarı sağlar.

Başvuru ve Uygulama Süreci

Kısmi işsizlik sigortası, işsizlik sigortası kapsamında kullanılan ve iş kaybına karşı koruma sağlayan bir sigorta türüdür. Kısmi işsizlik sigortası başvuru süreci oldukça basit olup, başvurular internet üzerinden gerçekleştirilmektedir.

Başvurular, İşsizlik Sigortası Kanunu'nda belirtilen esaslara dayanılarak ve Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından yapılmaktadır. İşverenlerin, kısmi işsizlik sigortası kapsamında çalışanlarına ödeme yapabilmesi için öncelikle işyeri tescil belgesi, SGK prim belgesi, vergi levhası, sicil gazetesi ve çalışanların kimlik bilgilerini içeren liste gibi belgeleri hazırlaması gerekiyor.

İŞKUR, işverenlerin ve çalışanların başvuru yaptığı belgeleri inceledikten sonra karar veriyor ve ödeme tutarını belirliyor. Kısmi işsizlik sigortası kapsamında çalışan işçilerin, işsizlik sigortası başvurusu için gerekli olan belgelerin tamamını sağlaması gerekmektedir.

Başvuru sürecinde, işverenlerin yanı sıra çalışanlar da başvuruda bulunabilir. İşverenlerin başvuruda bulunmaları halinde, çalışanların sigorta primleri dahil tüm ödemeleri işverenler tarafından yapılır.

Özetle, kısmi işsizlik sigortası başvuru süreci oldukça basit ve internet üzerinden gerçekleştirilmektedir. İşverenlerin ve çalışanların belli belgeleri sağlamaları gerekmektedir. İşverenler, çalışanların sigorta primleri dahil tüm ödemeleri yaparken, İŞKUR ödeme tutarının belirlenmesinden sorumludur.

COVID-19 Sürecinde Kullanımı

COVID-19 pandemisi dünyayı etkisi altına aldı ve Türkiye'de de birçok işletme faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı. Bu durumda işverenlerin çalışanların ücretlerini ödeme konusunda zorlanmaması için hükümet tarafından kısmi işsizlik sigortası gibi destekler sunuldu.

Pandemi sürecinde kısmi işsizlik sigortası, normal zamanlarda olduğundan daha fazla kullanılmaktadır. İşletmeler salgın sebebiyle kapanmak zorunda kalmış olsalar bile, çalışanların maaşlarının bir kısmını karşılama imkanı sağlamaktadır. Ancak, sigortanın kullanımıyla ilgili kısıtlamalar ve kurallar da değişti.

Öncelikle, işverenlerin kısmi çalışma izni başvurusu yapmadan önce, işletmenin faaliyet gösterdiği sektörün pandemi sebebiyle olumsuz etkilendiğini kanıtlayacak belgeleri sunmaları gerekmektedir. Ayrıca, pandemi döneminde sigortadan faydalanmak isteyen işletmelerin çalışan sayısını korumaları, işten çıkarma yapmamaları ve fazla mesai ücretlerini ödemeleri gerekmekte.

Kısmi işsizlik sigortası COVID-19 pandemi sürecinde işçi ve işveren için büyük bir avantaj sağlamaktadır. Ancak, kullanımıyla ilgili kurallara dikkat edilmesi gerekmektedir. İşverenler, sigortadan faydalanmak için gerekli koşulları yerine getirmek zorundadır.

İşverenin Sorumluluğu

Kısmi işsizlik sigortası, işverenin çalışanlarına sağladığı bir koruma olmasına rağmen, işverenlerin de sigorta sürecinde bazı sorumlulukları vardır. İşverenler, çalışanlarına yönelik kısmi işsizlik sigortasını kullanmak için belirli yükümlülükleri yerine getirmelidir. İşverenlerin kısmi işsizlik sigortası kapsamında yerine getirmesi gereken bazı sorumluluklar şunlardır:

• Çalışanların iş sözleşmelerini kısmi işsizlik sigortası ile uyumlu hale getirme
• Kısmi işsizlik sigortası başvurularını çalışanlar adına yapma
• Çalışanların kısmi işsizlik nedenleriyle aldıkları ödemeleri düzenli olarak yapma
• Çalışanların sigortalılığını düzenli olarak kontrol etme ve sigortalılık işlemlerini zamanında gerçekleştirme
• Çalışanların kısmi işsizlik sigortası sürecinde yapılacaklarını açıklamak ve gerekli bilgilendirmeyi yapmak
• İlgili yasal mevzuatlara uygun hareket edip, belirlenen kurallara riayet etme

Bu sorumluluklar, işverenlerin çalışanların kısmi işsizlik süreçlerinde mağdur olmaması için yerine getirmesi gereken minimum yükümlülüklerdir. Ayrıca işverenlerin, çalışanlarının kısmi işsizlik sürecinde yanlış beyan ve belge sunmaktan kaçınmaları gerekmektedir. Çünkü yanlış beyan ve belgeler, her iki taraf açısından da olumsuz sonuçlar doğurabilir.

İşverenler, kısmi işsizlik sigortası kapsamında yerine getirmesi gereken sorumluluklarını gerçekleştirdikleri sürece, çalışanlarına daha güvenli bir çalışma ortamı sağlayabilirler. Ayrıca, işverenlerin kısmi işsizlik sigortası kapsamındaki bu sorumluluklarını yerine getirmeleri, çalışanların kendilerine olan güvenlerini artırır ve işyerindeki motivasyonu pozitif yönde etkileyebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kısmi işsizlik sigortası hakkında bilinmesi gereken pek çok soru olabilir. İşte en sık sorulan 3 soru ve yanıtları:

• Kısmi işsizlik sigortası nedir?

Kısmi işsizlik sigortası, işveren tarafından belirli süreler için azaltılan iş saatlerine karşılık çalışanların maaşının bir kısmının devlet tarafından ödenmesini sağlayan bir sigortadır.

• Kısmi işsizlik sigortasından kimler yararlanabilir?

Kısmi işsizlik sigortasından herhangi bir sebeple işlerine ara verilen çalışanlar yararlanabilirler. Bu durum kalıcı iş kaybı anlamına gelmemelidir. Ayrıca, sigortalı olmak şartıyla, işverenler de kısmi işsizlik sigortasından yararlanabilirler.

• Ne kadar süre ve tutar ödeme alabilirim?

Kısmi işsizlik sigortasından ödeme alabilmek için çalışanın en az 60 gün prim ödemiş olması gerekmektedir. Ödeme yapılacak süre ise çalışma saatlerinin azaltılmasına bağlı olarak hesaplanır. Ödemeler, 30 günü geçmemek üzere en fazla 3 ay sürebilir. Ödeme miktarı ise kesilen iş saatlerine bağlı olarak hesaplanır ve en yüksek asgari ücretin yarısıdır.

Bu soruların yanı sıra, kısmi işsizlik sigortası hakkında aklınıza takılan herhangi bir soru için, Türkiye İş Kurumu'nun (İŞKUR) çağrı merkezine veya sosyal güvenlik merkezlerine başvurabilirsiniz.